Rorschach

“Wat ziet u in deze vlek?” (1921 - heden)

“Wat ziet u in deze vlek?” Het is de kernvraag van een van de meest roemruchte instrumenten uit de geschiedenis van de testpsychologie: de Rorschach-test.
De Rorschach-test is genoemd naar zijn grondlegger, de Zwitserse psychiater Hermann Rorschach. Rorschach publiceerde zijn test in 1921, als nieuwe methode voor het onderzoek van psychiatrische patiënten. Anders dan vaak gedacht wordt ging het Rorschach niet in de eerste plaats om de inhoud van de antwoordden (“een vleermuis”, “een vrouwenbekken”).

‘Waarnemingsexperiment’

Rorschach beschouwde zijn test primair als een ‘waarnemingsexperiment’. Het ging hem niet om de inhoud van de antwoorden, maar om de zogenaamde ‘formele kenmerken’ ervan: slaat het antwoord op de gehele vlek of slechts een deel ervan, welke rol speelt kleur in het antwoord, is er sprake van beweging?. Elk van deze formele kenmerken had volgens Rorschach een eigen psychologische betekenis. Zo ‘zien’ introverte mensen vaker beweging, terwijl extraverte mensen meer reageren op kleur.

Vroegtijdige dood

De eerste reacties op de test van Rorschach waren niet erg positief. Begin jaren dertig werd de test echter ‘herontdekt’, waarna zij in luttele jaren uitgroeide tot boegbeeld van een nieuwe testtraditie: de projectieve tests. Rorschach zelf heeft dat niet meer meegemaakt: hij stierf in 1922 op 37-jarige leeftijd, zwaar teleurgesteld over de lauwe ontvangst van zijn test.